Όταν θέλουμε να βρούμε τον προσανατολισμό μας μέσα σε αυτό το ακατανόητο και απύθμενο χάος της ύλης και της ενέργειας ή τον αδιάκοπο εναγκαλισμό του φωτός και του σκότους (διαλέγετε όποιον χαρακτηρισμό θέλετε αναλόγως του θυμικού σας), ζητούμε μανιωδώς σταθερά σημεία, ή αλλιώς «σταθερές»… Νομίζοντας ότι έτσι δεν θα χάσουμε το δρόμο μας, νομίζοντας ότι δεν θα χαθούμε… οι απανταχού από κατασκευής χαμένοι!
Τέκνο μιας τέτοιας προσπάθειας, είναι και οι δικές μου σταθερές, που τις καλώ να με καθοδηγήσουν σε αυτήν την προσπάθεια ουρανογραφίας. Συνεπώς, από τούδε και στο εξής, τα μαθήματα ενορχηστρώνονται, και πάλλονται στων φθόγγων και των αξιών την αρμονία...
"Α River Flows in You"
Yiruma
Yiruma
Μικρή Άρκτος
Ο Πτολεμαίος κατέγραψε στον αστερισμό 7 αστέρες, ο Argelander 27 και ο Heis τελικά 54.
Ο πολικός αστέρας εντοπίζεται αν προεκτείνουμε νοερά την ευθεία που συνδέει τα αστέρια α και β της Μεγάλης Άρκτου κατά 5 φορές περίπου του μήκους της απόστασης αβ με κατεύθυνση από το β προς το α.
Το αστέρι αυτό βρίσκεται πολύ κοντά στο Βόρειο Πόλο του Ουρανού, εξ ου και το όνομά του ως «αστέρι του Βοριά».
Το αστέρι αυτό όμως, δεν έδειχνε πάντα τη διεύθυνση του Βορρά και ούτε και θα την δείχνει στο μέλλον, και αυτό λόγω της μετάπτωσης των ισημερινών. Συγκεκριμένα ο άξονας της Γης, μετά το έτος 2095 θα αρχίσει να απομακρύνεται από τον αστέρα της Μικρής Άρκτου και θα αρχίσει να σημαδεύει τον λαμπρό αστέρα α της Λύρας, γνωστός ως Βέγας. Έτσι, ο Βέγας για περίπου 3000 χρόνια θα είναι αυτός το καινούργιο αστέρι του Βοριά και η Μικρή Άρκτος, θα είναι απλά ένας -από τους πολλούς- αμφιφανείς αστερισμούς. Αυτό, συμβαίνει πολύ απλά, λόγω μιας κίνησης του άξονα της Γης που παρομοιάζεται με την κίνηση της σβούρας η οποία κάνει όλο και πιο μεγάλους κύκλους με το νοητό της άξονα, όταν ετοιμάζεται να πέσει και αποσταθεροποιείται. Έτσι, συνεχώς σημαδεύει άλλους αστέρες, ανά εποχές.
Λέγεται ότι τον αστερισμό καθιέρωσε τον 6ο αιώνα π.Χ. ο Έλληνας αστρονόμος Θαλής ο Μιλήσιος, αλλά είναι βέβαιο ότι ήδη χρησιμοποιούταν ως οδηγός από τους ναυτικούς. Στην αρχαιότητα η Μικρά Άρκτος, που σημαίνει «Μικρή Αρκούδα», ονομαζόταν «το φτερό του Δράκοντα», και ήταν τμήμα του αστερισμού Δράκοντα.
Το φτερό του Δράκοντα ως ομάδα αστέρων έχει πια προ πολλού ξεχαστεί. Ο Άρατος, λέγεται ότι ονόμασε τον αστερισμό «Κυνόσουρα», που σημαίνει η ουρά του σκύλου, πιθανώς σχετιζόμενη με το σκυλί που είχε μαζί της η Καλλιστώ στο δάσος και το οποίο μεταμορφώθηκε τελικά αντί του γιου της Αρκάδα σε αστερισμό, ή ίσως να ήταν το σκυλί της Άρτεμιδος που σκότωσε την Καλλιστώ. Η ονομασία αργότερα υιοθετήθηκε και από τους Ρωμαίους ως Cynosura, και διατηρήθηκε μέχρι και μετά την Αναγέννηση. Οι Ρωμαίοι χρησιμοποιούσαν και το όνομα Ursa Phoenicia, από το αρχαίο ελληνικό όνομα του Πολικού Αστέρα, «Φοινίκη». Η παράδοση κατά την οποία οι Άρκτοι ήταν οι Κρητικές τροφοί του βρέφους Δία, που στη συνέχεια υψώθηκαν στους ουρανούς για την αφοσίωση στο καθήκον τους, υιοθετείται από τον Μανίλιο στον στίχο του:
«Η μικρή αρκούδα που κούνησε τον δυνατό Δία»
Μερικοί επιστήμονες σε αυτό το σημείο του χάρτη τοποθετούν τον αρχαίο αστερισμό των Αράβων, τη «Μάντρα» και αυτό γιατί οι Άραβες έδιναν και ονόματα στα επιμέρους αστέρια. Έτσι, οι β και γ ονομάζονταν «Ελ Φερκαντέν» δηλαδή «Τα δυο μοσχάρια» ή «Οι δυο αίγαγροι» και ο α ονομαζόταν «Ελ Ζεντί» δηλαδή «Ο Τράγος». Επίσης, ο β πρέπει να ήταν για αυτούς ο Πολικός, καθώς ονομαζόταν και «Κόκαμπ», δηλαδή «Πολικός» ή πιο σωστά, όπως ήταν ολόκληρο το όνομά του «Κόκαμπ ελ Σεμαλίν», δηλαδή «Το αστέρι του Βορρά». Ίσως κάπου εδώ, στο όνομα της Μάντρα, να βρίσκεται και το όνομα Stella Maris που ο Άγιος Ιερώνυμος, στο έργο του «Ονομαστικόν», έδινε στην Παρθένο Μαρία. Γενικά, οι λαοί της Ασίας είχαν διάφορα ονόματα για τη Μικρή Άρκτο και τους αστέρες της εκτός από τα ονόματα τα σχετικά με την Αρκούδα. Έτσι, οι Άραβες την ονόμαζαν και «Ψάρι» καθώς και «Τρύπα», οι Πέρσες έβλεπαν «Σπόρο ή Καρπό Χουρμαδιάς», ενώ οι Βαβυλώνιοι έβλεπαν «Λεοπάρδαλη», η οποία έμοιαζε με το «Τσακάλι του Σετ», όπως την ονόμαζαν οι Αιγύπτιοι και απεικονίζονταν στους ναούς του Ραμσή. Οι Κινέζοι αστρονόμοι ονόμαζαν τον Πολικό ως «Ο Μεγάλος Άρχοντας του Ουρανού» και δίπλα του έβλεπαν τον «Αυτοκρατορικό του θρόνο». Οι Ινδοί έβλεπαν εκεί, τον μεγάλο θεό τους «Ντρούβα».
Στη Βόρεια Ευρώπη, οι λαοί την ονόμαζαν «Η μικρή Άμαξα» εκτός από τους Φιλανδούς, που παραδόξως την ονόμαζαν κι αυτοί Μικρή Άρκτο σε αντίθεση με τους γείτονές τους.
Τέλος, αξίζει να αναφερθεί άλλη μια φαντασιακή προσέγγιση του αστερισμού, τεκμήριο της οποίας είναι ένα μεσαιωνικό χειρόγραφο της Γερμανίας. Έχει το όνομα «Τραμοντάνα», δηλαδή «Ο αστέρας που είναι πέρα ή πάνω από το βουνό». Η προέλευση του ονόματος είναι άγνωστη, φέρνει όμως στο νου το μύθο «Του όρους του Βορρά», που ήταν η κατοικία των θεών των σκανδιναβικών μυθολογιών, γνωστότερο ως το Ουράνιο τόξο των Νορβηγών. Οι δοξασίες για την ύπαρξη ενός τέτοιου βουνού διατηρούνται στις μυθολογίες αυτές μέχρι το 17ο αιώνα μ.Χ. Η «Τραμοντάνα», δηλαδή η Μικρή Άρκτος, ήταν ο αστερισμός που ήταν πάνω από το βουνό αυτό. Τώρα, πώς πέρασε και έφτασε και στις λαϊκές δοξασίες της χώρας μας ως «Άστρο της Τραμουντάνας», είναι ένα πολύ σκοτεινό ερώτημα… Για να μην μιλήσουμε για την ονομασία «Άστρο της Κλαδευτήρας», που έβλεπαν κάποιοι αγρότες ελληνικής υπαίθρου.
Οι 7 πιο λαμπροί αστέρες του αστερισμού είναι οι κάτωθι:
• Ο α Μικράς Άρκτου είναι πολύ γνωστός ως ο Πολικός Αστέρας, και είναι ο φωτεινότερος του αστερισμού με φαινόμενο μέγεθος 2,02.
• Ο β Μικράς Άρκτου, ο δεύτερος σε φωτεινότητα, επίσης έχει ιδιαίτερο όνομα: Κοτσάμπ (Kochab).
• Ο γ είναι ο Φερκάντ (Pherkad).
• Ο δ είναι γνωστός και ως Γιλντούν (Yildun).
• Ο ε έχει φαινόμενο μέγεθος 4,23.
• Ο ζ με φαινόμενο μέγεθος 4,32 και ονομαζόταν στην Κίνα Kow Chin.
• Ο 5 Μικράς Άρκτου έχει φαινόμενο μέγεθος 4,25.
Αυτή ήταν αγαπητοί μου, η Μικρή Αρκούδα, που επιθυμεί σταθερά, ένα μόνο πράγμα: να μην πάψει να παίζει με τη μητέρα της, διότι τότε θα σημαίνει ότι έχει πια μεγαλώσει...
0 σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου