Ελάτε γρήγορα! Το DNA, μας φωνάζει...


Είναι φοβερά τα μαντάτα σχετικά με την επιγενετική και το ρόλο της στις επόμενες γενιές! Ναι, καλά ακούτε και διαβάζετε... Οι επιστήμονες σήμερα, αρχίζουν και αποκρυσταλλώνουν μια νέα θεωρία που θέλει πολλά από αυτά που επισυμβαίνουν στο γενετικό μας υλικό, να κληρονομούνται και στις επόμενες γενιές!

Ας πάρουμε όμως τα πράγματα από την αρχή:

Κάποτε, ένας κύριος με το σύντομο όνομα Ζαν Μπατίστ Πιέρ Αντουάν ντε Μονέ Σεβαλιέ ντε λα Μαρκ, γνωστός ως απλά Λαμάρκ, εισάγοντας τη θεωρία του, γνωστή ως "Λαμαρκισμός" είχε πει ότι τα επίκτητα χαρακτηριστικά μπορούν να μεταβιβάζονται στους απογόνους. Παράδειγμα, η στρουθοκάμηλος, επειδή τεντώνει το λαιμό της για να βρει φαγητό, τελικά ο λαιμός της μακραίνει, και αυτό το χαρακτηριστικό μεταβιβάζεται ως επίκτητο και στα παιδιά της στρουθοκαμήλου! Τον έφαγε όμως, στη γωνία της Ιστορίας ο κύριος Δαρβίνος, γνωστός ως απλά παππούς-Δαρβίνος, με μια πιο in θεωρία, αυτήν της Εξέλιξης, κατά την οποία το καλύτερο γονίδιο μεταβιβάζεται ανέπαφο στους απογόνους! Και ότι έχει να κάνει με το άκουσμα ότι δημιουργηθήκαμε ως τα καλύτερα προϊόντα Επιλογής ανάμεσα σε άλλα (βλέπεται ο σοβινισμός είναι μέσα μας...), μας έλκει και το υιοθετούμε αβασάνιστα!

Κατόπιν, ήρθε η σύγχρονη εποχή, κατά την οποία διαβάζοντας το γονιδίωμα, βρήκαμε ότι το ανθρώπινο DNA, έχει κάπου 20-30 χιλιάδες γονίδια που κωδικοποιούν πρωτεΐνες ενώ όλο το υπόλοιπο 98% είναι σκουπίδια, και νομίζαμε ότι καταλάβαμε έτσι το φτωχό νόημα των καταβολών του ανθρώπου.




Δεν χρειάστηκε όμως πολλά να καταβάλουν οι επιστήμονες, για να αντιληφθούν ότι αυτό το "junk DNA" (ή αλλιώς "σκουπιδαριό DNA" το οποίο αρχικά είχε θεωρηθεί ως τα υπολείμματα από τις συχνές μεταλλάξεις των κυττάρων κατά τη μακραίωνη πορεία τους και τις πολλαπλές συμβιώσεις τους με διάφορα παράσιτα, ιούς και λοιπούς μικρο- ή μεγαλο- οργανισμούς), όχι απλώς έχει τόση σημασία όση τα γονίδια, αλλά μάλλον και περισσότερη από αυτά! Οι επιστήμονες σήμερα, θεωρούν ότι οι περιοχές αυτές που δεν κωδικοποιούν γονίδια, είναι τόσες πολλές (είπαμε το 98% του DNA), όχι γιατί είναι σκουπιδαριό, αλλά γιατί χρειάζονται για να καθορίζον με εξαιρετική λεπτότητα και πολυπλοκότητα τον τρόπο έκφρασης αυτών των γονιδίων. Εξ ου λοιπόν και το μέγεθος αυτού του αφανούς ήρωα, που πιάνει το μεγαλύτερο όγκο του γονιδιώματός μας και καθορίζει με εξαιρετικά σύνθετο τρόπο, όπως ένας μαέστρος, ποια γονίδια θα εκφραστούν και ποια όχι! Κάπου εδώ, για όσους θέλουν να το ψάξουν περισσότερο, εισάγεται  η θεωρία της Επιγενετικής! Μεταλλάξεις λοιπόν, αλλά και γενικά περιβαλλοντικές επιδράσεις πάνω σε αυτό το τμήμα του DNA, μπορούν να μεταβιβαστούν στις επόμενες γενιές, με έναν μηχανισμό που περιγράφεται στην παρακάτω εικόνα




οπότε, ο κύριος Λαμάρκ, επανέρχεται στο προσκήνιο και η θεωρία του δεν φαίνεται να απέχει πολύ από την τρέχουσα θεώρηση της Επιγενετικής! Θα με ρωτήσετε: και ο Δαρβίνος τι γίνεται; Πάει σπίτι του; Όχι, φυσικά... Δεν ανατρέπεται έτσι εύκολα κάποιος ο οποίος μας λέει (έστω και αν είναι ψεύτικο!) ότι επιλεχθήκαμε επειδή είμαστε οι καλύτεροι!! Απλά, στο εγχειρίδιο της Ζωής, που νομίζαμε ότι διαβάζοντας απλά κάποιες αράδες από τις πρώτες σελίδες του θα καταλαβαίναμε τα Πάντα, φαίνεται να κρύβονται πολλά πολλά μυστικά ακόμα. 

Και αν κάτι φαίνεται αρκετά σίγουρο, είναι ότι πίσω από τους λίγους που ποζάρουν και φαίνονται ότι κάνουν όλη τη δουλειά, είναι πολλοί περισσότεροι, χάρη στους οποίους αυτοί οι λίγοι κουνιούνται... Το παρακάτω σκίτσο περιγράφει ακριβώς αυτή την κατάσταση του γονιδιώματός μας, κατά την οποία τα περισσότερα τμήματα του DNA μας, φωνάζουν υπέρ των λίγων που λέγονται ιντρόνια (introns) και τα οποία τελικά αποτελούν τα γονίδια που εκφράζονται σε απτές πρωτεΐνες... Τα αφανή όμως εξώνια, όπως και αμέτρητες άλλες περιοχές του DNA, όπως αυτή του παρακινητή, του προωθητή κλπ που στην ουσία αποτελούν το 98% του γενετικού μας υλικού, δεν τα ξέρει κανείς...




Αυτή η κατάσταση, μου θυμίζει την πολλάκις καταγραφόμενη εικόνα των διαδηλωτών σε  μια πλατεία, που κρατούν σημαίες από ένα κόμμα, ή από το όνομα ή τη φάτσα ενός πολιτικού, υποστηρίζοντάς τον και ψηφίζοντάς τον... Με λίγα λόγια, ακριβώς αυτό που γίνεται στο DNA μας, γίνεται και στην πολιτική μας: οι πολλοί (ο λαός) αποφασίζουν για το ποιοι θα είναι εκείνοι οι λίγοι  (οι βουλευτές) που θα βγουν μπροστά και θα φαίνονται ότι εκφράζουν το σύνολο! Όμως, αυτοί οι λίγοι, καλό είναι να θυμούνται ότι βγήκαν επειδή ακριβώς κάποιοι άλλοι, και μάλιστα η πλειοψηφία, τους ανέδειξε. Και αντίστροφα όμως: και οι πολλοί οφείλουν να καταλάβουν ότι η δύναμή τους δεν έχει όρια και ότι αυτοί πραγματικά έχουν τη δύναμη και μάλιστα μπορούν να τη μεταδώσουν στις επόμενες γενιές και έτσι να αλλάξουν τον κόσμο!

Όσο όμως αυτοί οι πολλοί δεν καταλαβαίνουν ότι δουλεύουν μόνο και μόνο για τους λίγους που παίρνουν τελικά και τη δόξα, τότε η μόνη Εξέλιξη που μπορεί να επέλθει στο είδος μας, είναι από τον Λαμα-ρκισμό, να περάσουμε στον Μαλα-κισμό και να βαδίζουμε για πάντα σε αυτόν το δρόμο! 




Τελικά, ας πάρουμε τα πράγματα στα χέρια μας! Η Επιγενετική, ξεκινά από το επι-, όπως εξάλλου και η επί-θεση! Και μην ξεχνάτε, η επι-στήμη (και αυτή εξάλλου από επί- ξεκινά, γιατί ακριβώς είναι επιθετική δύναμη) μας λέει ότι περιβαλλοντικές αλλαγές μπορούν να εγγραφούν στο γονιδίωμά μας και να μεταδοθούν στο μέλλον!


Ποιητή!! Ήρθε η δικαίωσή σου σαν κραύγαζες:

Αν δεν καώ εγώ
Αν δεν καείς εσύ
Αν δεν καούμε εμείς
Πώς θα γεννούν τα σκοτάδια λάμψη;


"Όπως ο Κερέμ"
Στίχοι: Ναζίμ Χικμέτ, μτφ Γιάννης Ρίτσος
Μουσική, Ερμηνεία: Μάνος Λοΐζος