Παρα φύση έδρα

Έντονος προβληματισμός με κατατρέχει τις τελευταίες μέρες με αφορμή το Athens Pride που πραγματοποιήθηκε χτες, από τη μια με τα ερωτ(ηματ)ικά που αξιώνει και από την άλλη με τις απαντήσεις που αναζητά.

Στο μυαλό μου υπάρχουν πάρα πολλές σκέψεις που προσπαθώ να τις αρμώσω σε ένα κεντρικό σχέδιο λόγου, αλλά είμαι σίγουρος ότι δεν φτάνει μια απλή ανάρτηση να δηλώσει έστω και ακροθιγώς τη συλλογιστική μου. Μια προσπάθεια όμως, δεν θα βλάψει θαρρώ!

Ξεκινά από την άποψη ενός αγαπημένου δασκάλου, του άπιστου Θωμά, μιλώντας προχτές, ότι όλο αυτό το φαινόμενο είναι σαν το "παρά φύση έδρα" που χρησιμοποιεί η ιατρική κοινότητα για να περιγράψει εκείνη την κατάσταση κατά την οποία τμήμα του εντερικού σωλήνα (συνήθως του παχέος εντέρου) αποκόπτεται (συνήθως για λόγους κακοήθειας) και συρράπτεται κάπου στα πλάγια του κοιλιακού τοιχώματος, με τελικό αποτέλεσμα η ορθή οδός του "ορθού" (δηλαδή του τελικού τμήματος του παχέος εντέρου) να μην βγαίνει από εκεί που όλοι γνωρίζουμε ότι κανονικά τελειώνει το έντερό μας, αλλά να βγαίνει από μια άλλη "έδρα" που δεν είναι η φύση της να βγαίνει από εκεί, για να εξυπηρετήσει τη βασικότατη ανάγκη αποβολής των άχρηστων ουσιών του γαστρεντερικού συστήματος.

Και εκεί ακριβώς, νομίζω είναι το επίκεντρο του σεισμού που συμβαίνει γύρω μας: στο τι ορίζουμε ως παθολογικό και τι ως φυσιολογικό. Εξ ου και πολύ πετυχημένο το παράδειγμα του καλού δάσκαλου περί "παρά φύση έδρας".

Το "φυσιολογικό" και το "παθολογικό" είναι όμως κάτι δεδομένο, αμετακίνητο, παγιωμένο;

Πριν απαντήσουμε σε αυτό το καίριο ερώτημα, ας δούμε συγκεκριμένα κάποιους από τους κυρίαρχους πόλους που σήμερα διαμορφώνουν τα όρια μεταξύ αυτού του αρχέγονου διπόλου:

1. Η Ιατρική έχει -και είχε πάντα- τα προνόμια να καθορίζει τι είναι φυσιολογικό και τι παθολογικό σε τούτο τον πλανήτη, επειδή υποτίθεται ότι είναι πιο κοντά στο να αντιλαμβάνεται τη διαφορά τους και έτσι να επαναφέρει κάθε τι παθολογικό στην πρότερη ή μια πλησιέστερη σε αυτήν, φυσιολογική κατάσταση. Η Ιατρική όμως, επιτελείται από ανθρώπους. Και όπως κάποιοι τέτοιοι άνθρωποι κάποτε βάφτησαν την μετάθεση του τελικού τμήματος του εντέρου σε άλλη θέση ως "παρά φύση", κάποιοι άλλοι σήμερα κάνουν εξωσωματικές γονιμοποιήσεις, "παράγουν" παιδιά του σωλήνα, διασταυρώνουν DNA βακτηριδίων με σκοπό τη γρήγορη και μαζική παραγωγή φαρμάκων, εμβολίων ή πρωτεϊνών, και τα προσφέρουν στο κοινωνικό σύνολο για να ικανοποιήσει τόσο ανάγκες επιβίωσης αλλά και ανάγκες ποιότητας ζωής. Τέτοιες ενέργειες άραγε, γιατί δεν ορίζονται ως "παρά φύση"; Ένα άτεκνο ζευγάρι στη δεκαετία του '50 τώρα αποκτά κανονικά οικογένεια, ένας ανάπηρος χωρίς χέρι μπορεί να του εμφυτευτεί μηχανικό χέρι ελεγχόμενο από τον ίδιο τον εγκέφαλό του και να το κουνάει σαν να ήταν πραγματικά δικό του και πολλά άλλα παραδείγματα που διαταράσσουν τα όρια του φυσιολογικού και παθολογικού και όμως θεωρούνται αυτονοήτως σήμερα "φυσιολογικά". Μπορεί η Ιατρική και η Επιστήμη όμως να αναχαιτιστεί και να μπει σε καλούπια φυσιολογικού-παθολογικού, όταν αυτή πρώτη έφερε στο προσκήνιο τις δυνατότητες αλλαγής φύλου, ανοίγοντας την όρεξη σε όλους εκείνους που μέχρι πρόσφατα ήθελαν αλλά δεν μπορούσαν; Μπορεί η αενάως ορεγόμενη Επιστήμη να της οριστεί έξωθεν τι είναι φυσιολογικό και τι όχι ή είναι καταδικασμένη να ορίζει εκείνη από μόνη της ανά εποχή και φάση της, τι είναι φυσιολογικό και τι όχι, μιας και προείπαμε ότι αυτή είναι σκαπανέας των νέων ευρημάτων που μετατοπίζουν κάθε φορά τη διαχωριστική γραμμή φυσιολογικού-παθολογικού; Την πρώτη περίπτωση την δοκίμασε η ανθρωπότητα επί Μεσαίωνα και επί Πάπα, αλλά με τραγικά αποτελέσματα πυράς αλλοθρησκων, μάγων, αντιφρονούντων. Τη δεύτερη ξέφραγη περίπτωση τη δοκιμάζουμε σήμερα όλοι εμείς με την απόλυτη κυριαρχία της Ιατρικής ως Βιοεξουσία. Και η πρώτη και η δεύτερη περίπτωση κάτι μας κλέβουν και κάτι μας δίνουν. Το ζύγι δύσκολο και η Ιστορία σίγουρα δεν θα το δείξει, οπότε μην προσδοκάτε εύκολες απαντήσεις...

2. Η Κοινωνική Ανθρωπολογία και οι κοινωνικοί "αγώνες" όπους τους ονομάζουν πολλοί, έχουν -χωρίς να είχαν από πάντα- αρχίσει να αμφισβητούν κάθε έννοια διαχωρισμού φύλου και προσπαθούν να προασπίζονται κάθε έννοια διαφορετικότητας, όσο και αν αυτό έρχεται σε φαινομενική αντίφαση με το τι ορίζει η Ιατρική ως φυσιολογικό. Πηγή της Νεωτερικής Εποχής μας, η Κοινωνική Ανθρωπολογία έχει αποψιλώσει κάθε ίχνος φραγμού, ορίου, πλαισίου και εν γένει διαχωριστικής γραμμής που θα μπορούσε να προβληθεί ως κάτι στέρεο πάνω σε τούτον τον συνεχώς κινούμενο πλανήτη, δίνοντας έρεισμα σε κάθε καρυδιάς καρύδι να σηκώσει το λάβαρο της δικής του ιδιαιτερότητας και πίσω του να προσκαλέσει όμοιους ή όσους τελοσπάντων αυτοθεωρούνται ότι ομοιάζουν, κάνοντας το δικό τους κίνημα. Μπορεί η ζωή ετούτη όμως, χωρίς κίνημα-κίνηση να εξακολουθεί να λέγεται ζωή;

3. Τέλος, η Θρησκεία, μην νομίζετε ότι τα έχει διαχωρίσει καλύτερα τα φυσιολογικά από τα παθολογικά φαινόμενα, και ο λόγος είναι διότι η ίδια η Θρησκεία είναι τέχνημα του Ανθρώπου και επιτελείται μέσω των βιωμάτων τους. Αν οι άνθρωποι λοιπόν αδυνατούν να βρουν το όριο εκείνο του φυσιολογικού με το παθολογικό, ή του ανθρώπινου με το θεϊκό, ή του ηθικού με το ανήθκο, είναι διότι αδυνατούν εν γένει να βρουν και να βάλουν μόνοι τους όρια σε κάθε τους πράξη και για αυτό έχουν τη Θρησκεία να τους καλύπτει αυτή την Ανάγκη. Δεν έχω διαβάσει κάτι καλύτερο και πιο συμπυκνωμένο στη ζωή μου επί του θέματος, από την ακροτελεύτια φράση του συγκλονιστικού και βαθυστόχαστου μυθιστορήματος "Σκηνές από το βίο του Ματίας Αλμοσίνο", του Αλ. Ζουργού, εκδ. Πατάκη, που λέει κλείνοντας (σελ. 776) ότι έγραψε "τις μέρες και τις νύχτες του Ματίας Αλμοσίνο αναζητώντας επίμονα μια ένσαρκη παρουσία ανθρωπινότητας, εναγώνια, που φλέγεται να αναπληρώσει τη μεγάλη Απουσία". (ανατύπωση χωρίς άδεια)


Το μείζον λοιπόν, είναι ποιος, με τι κριτήρια και προθέσεις και τί τελικά, ορίζει φυσιολογικό και τί παθολογικό. Η Ζωή και η Ιστορία του Ανθρώπου, όσο μπορώ να την έχω αντιληφθεί μέχρι τώρα, είναι ακριβώς μια διελκυστίνδα ανάμεσα σε αυτά τα δυο φαινόμενα: του φυσιολογικού και του παθολογικού. Το μέλλον, δεν θα δώσει την απάντηση, απλά θα επιβεβαιώσει αυτή τη φρούδα αέναη μάχη του Ανθρώπου με τον Εαυτό του και τα όριά του, ανάλογη και φυσικά πιο θλιβερή μάχη, με αυτή του Δον Κιχώτη με τους ανεμόμυλους (τρανέ Θερβάντες! τι εικόνες αφύσικες έχεις αποτυπώσει με τέτοια φυσικότητα στο κείμενό σου;!). Και ο άνθρωπος προσπαθεί να βρει τη διαχωριστική γραμμή σε κάτι που απλά δεν διαχωρίζεται, παρά μόνο το ανθρώπινο μυαλό θεωρεί ότι διαχωρίζεται.

Σίγουρα, θα με έχετε ακούσει να λεώ ότι το φυσιολογικό και φυσικό, είναι αυτό που θα δούμε αν στραφούμε προς τη μητέρα-Φύση. Όμως, αν εξακολουθούσαμε να κοιτάμε το "φυσιολογικό" αυτής της άποψης, τότε θα έπρεπε το μεγάλο ψάρι να τρώει το μικρό, θα έπρεπε να κυβερνιώμαστε από έναν "βασιλιά λιοντάρι" (και όχι από ένα "γατάκι Τσίπρα"), εγώ δεν θα ήμουν τώρα μπροστά στον υπολογιστή μου και αυτήν την ώρα δεν θα είχα φως αφού είναι βράδυ, παρά μόνο θα υπάκουα πιστά στους κιρκαδιανούς ρυθμούς του βιολογικού μου ρολογιού...

Τι θέλω να πω με όλα αυτά τα προηγούμενα, για να καταλήξουμε κάπου: όλα αυτά που ζούμε είναι ψεύτικα και μια κακέκτυπη προσομοίωση που απέχει έτη φωτός από την "πραγματική" Φύση. Όλη η ζωή και η ύπαρξη του Ανθρώπου αντιβαίνει ακριβώς αυτή η "φυσικότητα", αφού αποτελεί αντίθετη δύναμη σε ό,τι η ίδια η Φύση με τους Νόμους της προστάζει. Κάποτε ο Άνθρωπος, ήταν πιο κοντά στη Φύση, τώρα είναι πιο κοντά στον Εαυτό του (ή νομίζει τουλάχιστον!). Το σίγουρο πάντως είναι ότι η έδρα του είναι ο πλανήτης Γη και μόνο αν κατορθώσει να βρει τους κώδικες επικοινωνίας με τα γύρω του πλάσματα θα επιβιώσει. Αλλιώς, θα δοκιμάζει πότε τη μια ακραία λύση (βλέπε μέχρι πρόσφατα, ο άντρας ο άρχοντας και η γυναίκα του το υποζύγιο) και πότε την άλλη (βλέπε σήμερα, δυο άντρες ή δυο γυναίκες μαζί), αγνονώντας ότι το ζητούμενο δεν είναι η αναζήτηση ταυτότητας, ούτε φυσικά η αναζήτηση Παιδείας όπως ήταν το κεντρικό μήνυμα του φετινού Athens Pride, αλλά η αναζήτηση Ειρήνης στην εμπόλεμη ζώνη που του σφίγγει νου και ψυχή διαχρονικά.

Η πιο ωραία εικόνα που βρήκα για να ορίσω το φυσιολογικό και το παθολογικό πάντως είναι αυτή που σήμερα το πρωί φωτογράφησα κοντά στο σπίτι μου:

Και δεν θέλω να αντιδιαστείλω το "φυσικό" και το "τεχνητό" με αυτή τη φωτογραφία, αλλά θέλω να δηλώσω ότι και τα δυο αυτά στοιχεία αγκαλιά, πρέπει να τραβήξουν πολύ ανηφορικό δρόμο ακόμα μέχρι να βρουν ουρανό! Με κάλυμα μια "φυσικότητα" που περιελίσσεται γύρω από κάθε μας έκφανση, προσπαθούμε να καλύψουμε τον τεχνητό επίκεντρό μας, που αν κάποτε φανερωθεί σε μάτια άμαθα θα βαφτιστεί ως "παθολογικό", "παρά φύση" ή "διστρεβλωμένο", ενώ αν μείνει απόκρυφο και φανερό μόνο για τα μάτια της ψυχής μας θα καταχωρηθεί ως "κατάδικό μας και μονάκριβό μας".

"Λιληθ"

Στίχοι, Μουσική, Ερμηνεία:
Νένα Βενετσάνου

(από τα πιο ψαγμένα τραγούδια που έχω ακούσει ποτέ μου,
κυρία Βενετσάνου!)

"ποια χέρια σε καρφώσανε
στη μέση της Αβύσσου...;"

"...γραφή μισοσβησμένη..."

(ποιος κάθεται να τη διαβάσει άραγε;)

Λιλήθ,
ζούμε άχαρες μικρές ζωές,
και εσύ...
"διχασμούς φυτεύεις..."
(σαν αυτούς που σας περιέγραψα σήμερα!)

Υ.Γ.: Κάτι ακόμα πολύ σημαντικό: πραγματική παιδεία, δεν είναι να αποδέχεσαι τη "διαφορετικότητα" του άλλου, όπως υποστηρίζουν και υπονοούν στο σύνθημά τους όλες αυτές οι παρελάσεις (η αποδοχή εξάλλου, είναι επιβολή), αλλά να κατανοείς τη "διαφορετικότητα", καθώς και όλους εκείνους τους μηχανισμούς και τις ανάγκες που την παράγουν ή την προάγουν...